مولتی متر که بانام ولت/اهم متر نیزشناخته می‌شود،چیست وچه کاربردی دارد؟

مولتی متر و انواع آن

شاید برای شما هم به عنوان شخصی که کارهای فنی انجام می‌دهد، مولتی متر اولین وسیله‌ای است که برای عیب‌یابی وسایل الکتریکی به ذهنتان می‌رسد. همانطور که احتمالا می‌دانید مولتی متر وسیله‌ای است که چند کمیت را اندازه‌گیری می‌کند. با ما همراه باشید تا در ادامه با مولتی متر و انواع آن به طور کامل آشنا شویم.

مولتی متر

مولتی متر به انگلیسی Multimeter از دو کلمه Multi به معنی چند و Meter به معنی اندازه‌گیری یا وسیله اندازه‌گیری تشکیل شده است. البته در اینجا منظور، کمیت الکتریکی است. این ابزار چند کمیت الکتریکی مثل ولتاژ (اختلاف پتانسیل دو سر یک اِلمان)، آمپر (میزان جریان عبوری از یک اِلمان)، اُهم (میزان مقاومت یک اِلمان)، ظرفیت خازن، میزان دما، تست دیود یا ترانزیستور و… را اندازه‌گیری می‌کند.

در ابتدا به مولتی متر، اوومتر، به انگلیسی Avometer گفته می‌شد که امروزه کمتر رایج است. کلمه Avo از حروف ابتدای سه کلمه آمپر Amper، ولت Volt و اُهم Ohm گرفته شده ‌است.

این ابزار هر جا که به نوعی با برق سروکار داشته باشد مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ از جمله در تعمیرگاه‌ها، کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌های برق.

انواع مولتی متر

این ابزار به چهار دسته کلی تقسیم می‌شود. عقربه‌ای(آنالوگ)، دیجیتال، رومیزی، انبری.

مولتی متر‌های ساخته شده‌ اولیه از نوع آنالوگ بود، اما پیشرفت‌های صورت‌گرفته در علم تولید این وسیله، باعث شد به‌سرعت جای خود را به مولتی متر دیجیتال بدهد. ویژگی‌هایی که باعث شد نوع دیجیتال از آنالوگ پیشی بگیرد عبارت‌اند‌ از:

• نوع دیجیتال از دقت بالاتری در اندازه‌گیری و نمایش داده‌ها برخوردار است.
• میزان خطای دیجیتال به‌مراتب پایین‌تر از نوع آنالوگ است.
• سرعت اندازه‌گیری در دیجیتال بسیار بالاتر از آنالوگ است.
• بازده دستگاه‌های دیجیتال بالاتر است.
• کالیبراسیون در ابزار دیجیتال آسان‌تر است.
• دستگاه‌های دیجتال قابلیت اتصال به یکدیگر را دارند پس نوع دیجیتال قابل اتصال به کامپیوتر و… است.
• دستگاه دیجیتال قابلیت ذخیره مقادیر اندازه‌گیری شده در حافظه را دارد.
• قابلیت اندازه‌گیری کمیت‌های متنوعی به نوع دیجیتال اضافه شده‌ است، به‌طوری که امروزه می‌توان حتی میزان اسیدی یا قلیایی بودن مواد، سرعت باد، رطوبت و … را نیز اندازه‌گیری کرد.
• و …

عقربه‌ای (آنالوگ)

مولتی متر آنالوگ با يك ابزار اندازه‌گيری از نوع سيم پيچ متحرك آهنربای دائمي كار می‌كند. مولتی متر آنالوگ که آن را عقربه‌ای نیز می‌نامند،‌ همانطور که از نامش پیداست از نظر ظاهری از یک صفحه تشکیل شده که با خطوط درجه‌بندی شده، یک عقربه برای نمایش میزان کمیت مورد‌ نظر که با حرکت بر روی خطوط مدرج حرکت می‌کند، سلکتور(کلیدی برای انتخاب پارامتر مورد اندازه‌گیری (ولتاژ، جریان و مقاومت))، ترمینال‌ها، پتانسیومتر تنظیم صفر دستگاه و دو سیم رابط جهت ااتصال با قطعه الکتریکی کار می‌کند.

آچار به چه ابزاری گفته می شود و کاربرد های آن چیست؟

معایب و مزایای مولتی متر آنالوگ

عموماً ارزان‌تر از نمونه دیجیتال است، معمولا حجیم و اندازه بزرگی دارد و مقیاس‌های متعدد آن‌باعث سردرگمی کاربر خصوصا مبتدی‌ها می‌شود. نوع آنالوگ، قطبیت خودکار ندارد و اتصال صحیح پراب‌ها ضروری است. کارکردن با نوع آنالوگ سخت‌تر بوده و نمی‌توان از آن اعداد خیلی دقیقی به‌دست آورد. نسبت به ضربه بسیار حساس است و به همین دلیل زمان استفاده از آن باید بسیار دقت کرد که ضربه نخورد.

هرچند نوع آنالوگ این وسیله اعداد خیلی دقیقی به ما ارائه نمی‌ دهد ولی مزیت آن در این است که با عقربه‌ اش به خوبی می‌توانیم تغییرات ولتاژ را با چشم خود ببینم. این مزیت در بسیاری از موارد کاربرد فراوان دارد. از طرفی در مدل آنالوگ چون مقاومت درونی بسیار پایینی دارد، می‌تواند دقت بسیار خوبی در اندازه‌گیری جریان  داشته باشد. مولتی مترهای آنالوگ، اکثرا خطای کمتر از 50 میکروآمپر دارند.

دیجیتال

شاید بتوان گفت رایج‌ترین مولتی متر، نوع دیجیتال آن است که خود انواع مختلف با ویژگی‌های متفاوتی دارد؛ از نوع ساده تا پیشرفته که بیشتر برای مهندسین کاربردی است. در نوع دیجتال به‌جای عقربه‌ای که در نوع آنالوگ وجود، مقدار کمیت‌ها در نمایشگر، نمایش داده می‌شود و میزان کمیت با اعداد مشخص می‌شود. از جمله مزایای نوع دیجیتال این است که می‌تواند مقدار را با واحد‌های مختلف مثل میلی یا میکرو و… نمایش دهد، مثلاً میلی آمپر.