در صنعت از ابزارهای مختلفی استفاده میشود و هر کدام ویژگیهای منحصربهفردی دارند و مکانیسم کارکرد آنها متفاوت است. از مهمترین و پرمصرفترین ابزارآلات میتوان به ابزارهای برقی، تراشکاری، جوشکاری، دستی، بنزینی و ابزار بادی اشاره کرد. در این مطلب میخواهیم به معرفی ابزار بادی یا پنوماتیک و انواع آن بپردازیم و نحوه کارکرد آن را توضیح دهیم.
واژه پنوماتیک به یکی از شاخههای رشته مکانیک سیالات اشاره دارد. رشد و توسعه این علم به دهه 60 میلادی باز میگردد. این علم با سرعت قابل توجهی توسعه پیدا کرد و امروزه نقش زیادی در صنایع مختلف ایفا میکند. اساس این علم قوانین فیزیکی و ترمودینامیکی است همچنین سیال تراکمپذیر در علم پنوماتیک هوا است. ابزارهای بادی با استفاده از نیروی گاز فشرده کار میکنند. این ابزارها یکی از انواع ابزارهای قدرت به شمار میروند. ابزار بادی ابتدا در صنایع خاص استفاده میشد و تولید آنها به چند شرکت محدود بود، اما بهمرورزمان و با در نظر گرفتن مزیتهای آنها کاربرد گستردهای پیدا کردند.
نحوه کارکرد ابزار پنوماتیک به این صورت است که از یک گاز فشرده استفاده میشود و این گاز نیروی مکانیکی مورد نیاز را تامین میکند. یک کمپرسور هوای اطراف یا هوای محیط را به گاز فشرده تبدیل میکند و سپس این هوای فشرده از طریق کمپرسور به موتور دستگاه ابزار بادی منتقل میشود. در این مرحله هوای فشرده نیروی مورد نیاز را تامین میکند. نیروی ابزار بادی به نوع کمپرسور و حجم آن بسیار وابسته است. کمپرسورها انواع مختلفی دارند که با توجه به نیاز و نوع ابزار بادی از هر یک از آنها استفاده میشود.
همانطور که گفتیم در ابتدا کاربرد این ابزارها محدود بود اما با گذشت زمان و به دلیل مزیتهایی از جمله وزن سبکتر، ایمنی بیشتر و قیمت مناسب جایگزین دستگاههای دیگر شدند. یکی از مهمترین کاربردهای ابزار بادی در صنایع مختلف است. از این صنایع میتوان صنایع سنگین و مادر، بازیافت و کورههای ذوب فلز، مونتاژ و تولید دستگاههای مختلف و ماشین آلات، تولید اتومبیل، صنعت چوب و بسیاری دیگر اشاره کرد. ابزار بادی در دندان پزشکی نیز کاربرد دارد.
ابزار بادی به دلیل مزیتهای متعدد و معایب انگشتشمار به مرور بسیار محبوب و پرمصرف شده است. یکی از مهمترین مزیتهای این دستگاه قیمت مقرونبهصرفه آن است که در مقایسه با ابزارهای جایگزین بسیار مناسب است. همچنین این دستگاه نسبت به نمونه برقی امنیت بالایی را در کنار قدرت موتور برای کاربر تامین میکند. علاوه بر قدرت و امنیت بالا استفاده از ابزار بادی نیز آسان است و به راحتی میتوان از آن در انواع امور صنعتی بهره برد. دستگاههای پنوماتیک در مقایسه با سایر دستگاهها کوچک و سبکاند و در نتیجه حمل آنها بسیار آسان است. این دستگاهها از مقاومت و دوام بالایی نیز برخوردارند و استهلاک آنها ناچیز است.
ابزارهای بادی بسیاری در بازار موجود هستند و هر کدام ویژگیها و خصوصیات منحصر به فرد خود را دارند. از مهمترین ابزارهای بادی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
از این ابزار بادی جهت پرداخت و تراشکاری بر روی سنگ، گرانیت، سرامیک و… استفاده میشود. همچنین در برش فلزات، ساب بتن و رنگزدایی نیز کاربرد دارد.
بکس بادی در واقع آچار بکس است که سریهای مختلف چهارسو یا دوسو در اندازههای مختلف به آن متصل میشوند و در مواردی از جمله تعمیرکاری، صنعت و کارگاههای مختلف کاربرد دارد.
یک نوع دیگر از ابزار بادی پرمصرف قیچی و اره بادی است. این ابزار از سرعت برش بسیار بالا برخوردار است و در برش مواد مختلف از جمله ورق فلز، آلومینیوم، پلاستیک و… استفاده میشود.
این ابزار به یک موتور قدرتمند مجهز است که سرعت بالایی را برای آن ارمغان میآورد. همچنین ویژگی تنظیم سرعت دریل این امکان را فراهم میکند تا بتوان از این ابزار بادی بر روی سطوح مختلف استفاده کرد.
این دستگاه برای ایجاد اتصالات بین صفحات و پنلهای گوناگون مورد استفاده قرار میگیرد. این ابزار بادی بیشتر در کارگاهها و کارخانهها کاربرد دارد. در واقع در این مراکز صنعتی نمیتوان از وسیلهای همچون چکش بهره گرفت و منگنه کوب و میخکوب بادی به دلیل سرعت و سهولت جایگزین چکش میشود.
این ابزار مجهز به موتور قدرتمند است تا بتواند با استفاده از نیروی گشتاور با سرعت بالا پیچ ها را باز یا ببندد. از این ابزار در خطوط تولید و کارگاه ها استفاده می شود.
پیستوله و ایربراش ابزارهایی برای پخش کردنمتوازن رنگ بر روی سطوح هستند این دستگاه ها از یک سری و یک مخزن تشکیل شده است که رنگ داخل مخزن ریخته می شود و با استفاده از نیروی هوا به سطح پاشیده می شود.
از دیگر ابزارهای بادی پر مصرف میتوان به فرز انگشتی، سنباده، پرچ کن، مینی سنگ و… اشاره کرد.
در ابزار پنوماتیک از یک وسیله جانبی به نام واحد مراقبت استفاده میشود. همانطور که پیشتر در هنگام شرح مکانیسم ابزار بادی گفتیم، کمپرسور هوای اطراف را فشرده میکند و این هوا وارد فضای داخلی دستگاه یا موتور میشود که این هوا ممکن است شامل ذرات رطوبت، گردوخاک و … باشد. این ذرات میتوانند به موتور آسیب وارد کنند و باعث کاهش عملکرد و طول عمر مفید موتور شوند. جهت جلوگیری از این مشکل یک واحد مراقبت بر روی ابزارهای بادی نصب میشود.
واحد مراقبت در واقع یک فیلتر است که از ورود ذرات معلق در هوا به موتور ابزار بادی جلوگیری میکند. همچنین این واحد با ایجاد نقطه شبنم باعث میشود تا رطوبت موجود در هوای فشرده نیز جذب شود. این واحدها از سه جز اصلی رگلاتور، روغن گیر و رطوبت گیر تشکیل شدهاند و عمدتا دارای مخزن آب و روغن نیز هستند.
با عمل کردن به یک سری نکات میتوان عمر ابزارهای بادی را افزایش داد و از خراب شدن زودهنگام آنها جلوگیری کرد. در ادامه به شرح این نکات میپردازیم:
سعی کنید محل نگهداری این ابزارها خشک و بهدور از رطوبت باشد. رطوبت به راحتی میتواند موجب زنگزدگی و خراب شدن ابزار بادی شود که این موضوع میتواند منجر به وارد شدن آسیب جدی به قطعات دستگاه شود. حتی اگر در مناطق مرطوب زندگی میکنید حتما مواد رطوبتگیر را در محفظه این ابزارها قرار دهید.
سعی کنید پس از هر بار استفاده، حتی استفاده کوتاه، ابزار بادی را بهدقت تمیز کنید. این کار را پس از خنک شدن دستگاه انجام بدهید.
یکی از مهمترین نکات در خصوص نگهداری ابزار بادی کیفیت و کارکرد فیلترهای هوای آن است. دقت کنید که فیلترهای هوا عملکرد بهینه داشته باشند و به خوبی از ورود ذرات به درون محفظه موتور جلوگیری کنند.
یکی از پرمصرفترین ابزارهای صنعتی ابزار بادی یا پنوماتیک است. در این مطلب به معرفی این ابزار پرداختیم و نحوه کار آن را نیز شرح دادیم. همچنین مزیتهای آن را نیز ذکر کردیم و در ادامه مطلب پرمصرفترین ابزارهای بادی را نیز نام بردیم. امیدواریم خواندن این مطلب برایتان مفید بوده باشد.
برای خواندن مطالب بیشتر به مجله ابزار سایت ابزار پیشه سر بزنید.